पृथ्वीको भौगर्भिक समय तालिका ( GEologcal TIme SCale of EArth)

भौगोलिक समय तालिका पृथ्वीको इतिहासलाई विभिन्न एकाइहरूमा विभाजन गर्ने प्रणाली हो, जसले पृथ्वीमा भएका महत्त्वपूर्ण भौगर्भिक र जैविक घटनाहरूलाई कालक्रम अनुसार व्यवस्थित गर्दछ। यो तालिकालाई मुख्यतया इओन (Eon), एरा (Era), पिरियड (Period) र इपोक (Epoch) मा विभाजन गरिएको छ।

यहाँ पृथ्वीको भौगर्भिक समय तालिकाको संक्षिप्त विवरण दिइएको छ:

१. हेडियन इओन (Hadean Eon) (४.६ अर्ब - ४ अर्ब वर्ष पहिले):

• पृथ्वीको उत्पत्ति र प्रारम्भिक विकासको समय।
• पृथ्वीको सतह तातो र तरल अवस्थामा थियो।
• उल्कापिण्डको वर्षा र ज्वालामुखी गतिविधि उच्च थियो।
• महासागर र प्रारम्भिक वायुमण्डलको निर्माण।

२. आर्कियन इओन (Archean Eon) (४ अर्ब - २.५ अर्ब वर्ष पहिले):

• एककोषीय जीवनको सुरुवात (ब्याक्टेरिया र आर्किया)।
• पहिलो महाद्वीपहरूको निर्माण।
• प्रकाश संश्लेषणको सुरुवात र अक्सिजनको उत्पादन।

३. प्रोटेरोजोइक इओन (Proterozoic Eon) (२.५ अर्ब - ५४.१ करोड वर्ष पहिले):

• बहुकोषीय जीवनको विकास।
• ग्रेट अक्सिडेसन इभेन्ट (वायुमण्डलमा अक्सिजनको मात्रा बढ्नु)।
• सुपरमहाद्वीप रोडिनियाको निर्माण र विघटन।
• ग्लोबल ग्लेशियसन (स्नोबल अर्थ)।

४. प्यालियोजोइक एरा (Paleozoic Era) (५४.१ करोड - २५.२ करोड वर्ष पहिले):

• क्याम्ब्रियन विस्फोट (जीवनको विविधतामा तीव्र वृद्धि)।
• पहिलो माछा, उभयचर, र सरीसृपको विकास।
• जमिनमा पहिलो बिरुवा र कीराहरूको विकास।
• परमियन-ट्रियासिक विलुप्त घटना (पृथ्वीको इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो विलुप्त घटना)।

५. मेसोजोइक एरा (Mesozoic Era) (२५.२ करोड - ६.६ करोड वर्ष पहिले):

• डायनासोरको युग।
• पहिलो स्तनधारी, चरा, र फूल फुल्ने बिरुवाको विकास।
• सुपरमहाद्वीप पान्जियाको विघटन।
• क्रेटासियस-प्यालिओजीन विलुप्त घटना (डायनासोरको विलुप्त)।

६. सेनोजोइक एरा (Cenozoic Era) (६.६ करोड वर्ष पहिले - हालसम्म):

• स्तनधारीको युग।
• मानवको विकास।
• हिमनदी युग।
• आधुनिक जीवनको विकास।

 

भौगोलिक समय तालिका (करोड वर्ष पहिले)

इओन (Eon)	एरा (Era)	पिरियड (Period)	समय (करोड वर्ष पहिले)	मुख्य घटनाहरू
हेडियन (Hadean)			४६० - ४००	पृथ्वीको उत्पत्ति, महासागर र वायुमण्डलको निर्माण
आर्कियन (Archean)			४०० - २५०	एककोषीय जीवनको सुरुवात, पहिलो महाद्वीप, प्रकाश संश्लेषण
प्रोटेरोजोइक (Proterozoic)			२५० - ५४.१	बहुकोषीय जीवन, ग्रेट अक्सिडेसन, सुपरमहाद्वीप रोडिनिया, स्नोबल पृथ्वी
प्यालियोजोइक (Paleozoic)	क्याम्ब्रियन (Cambrian)		५४.१ - ४८.५	क्याम्ब्रियन विस्फोट, पहिलो जनावर
	ओर्डोभिसियन (Ordovician)		४८.५ - ४४.४	पहिलो माछा
	सिलुरियन (Silurian)		४४.४ - ४१.९	पहिलो बिरुवा जमिनमा
	डेभोनियन (Devonian)		४१.९ - ३५.९	माछाको युग, पहिलो उभयचर
	कार्बोनिफेरस (Carboniferous)		३५.९ - २९.९	विशाल वन, पहिलो सरीसृप
	परमियन (Permian)		२९.९ - २५.२	परमियन-ट्रियासिक विलुप्त घटना
मेसोजोइक (Mesozoic)	ट्रियासिक (Triassic)		२५.२ - २०.१	पहिलो डायनासोर, स्तनधारी
	जुरासिक (Jurassic)		२०.१ - १४.५	विशाल डायनासोर, पहिलो चरा
	क्रेटासियस (Cretaceous)		१४.५ - ६.६	पहिलो फूल फुल्ने बिरुवा, क्रेटासियस-प्यालिओजीन विलुप्त घटना
सेनोजोइक (Cenozoic)	प्यालिओजीन (Paleogene)	प्यालिओसिन (Paleocene)	६.६ - ५.६	स्तनधारीको विकास
		इओसिन (Eocene)	५.६ - ३.४	पहिलो घोडा, ह्वेल
		ओलिगोसिन (Oligocene)	३.४ - २.३	घाँसे मैदानको विकास
	नियोजीन (Neogene)	मायोसिन (Miocene)	२.३ - ०.५	एपको विकास
		प्लियोसिन (Pliocene)	०.५ - ०.२५	मानवको पूर्वज
	क्वाटरनरी (Quaternary)	प्लिस्टोसिन (Pleistocene)	०.२५ - ०.०११	हिमनदी युग, आधुनिक मानव
		होलोसिन (Holocene)	०.०११ - हाल	कृषि, सभ्यताको विकास